تفاوت رشته های اصلی و مرتبط نظام مهندسی [جدول رشته های اصلی و مرتبط]
فارغالتحصیلان چه رشتههایی مجاز به شرکت در آزمون نظام مهندسی و دریافت پروانه هستند؟ آزمون نظام مهندسی برای هفت رشته اصلی ساختمان طراحی شده است؛ اما فارغالتحصیلان برخی از رشتههای دیگر نیز با تأیید کمیسیون همارزی مجاز به شرکت در این آزمون هستند. بنابراین آشنایی با جدول رشته های اصلی و مرتبط نظام مهندسی و تفاوتهای این دو گروه، یکی از مهمترین اقدامات قبل از ثبتنام در آزمون نظام مهندسی است.
در این مقاله، تفاوت این دو گروه را بررسی کرده و جدول خلاصهای از رشتههای اصلی و نمونه رشتههای مرتبط هر شاخه ارائه میکنیم.
رشته های اصلی و مرتبط نظام مهندسی و کمیسیون هم ارزی
طبق تبصره ۲ ماده ۷ قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان کمیسیونی به نام «کمیسیون همارزی» مسئول بررسی مدارک تحصیلی متقاضیان است. این کمیسیون مطابق با تبصره ۱ ماده ۷ قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، رشتههایی که از نظر محتوای آموزشی، ۷۰ درصد شبیه به رشتههای هفتگانه باشند را به عنوان رشته مرتبط در نظر میگیرد.
فارغالتحصیلان رشتههای مرتبط میتوانند با ارائه مدرک کارشناسی و ریز نمرات به کمیسیون هم ارزی و پس از تایید کمیسیون در آزمون نظام مهندسی شرکت کنند.
| البته حجم خدمات فنی و حدود صلاحیت آنها همتراز رشتههای اصلی نیست و معمولاً محدودتر است. |
جدول رشته های اصلی و مرتبط نظام مهندسی
در جدول زیر ۷ رشته نظام مهندسی را به همراه چند نمونه از رایجترین رشتههای مرتبط هر شاخه را مشاهده میکنید. با مطالعه جدول رشته های اصلی و مرتبط نظام مهندسی زیر متوجه میشوید که رشته تحصیلی شما در کدام شاخه قرار میگیرد.
| رشته اصلی | نمونه رشته اصلی | نمونه رشته مرتبط | حدود صلاحیت رشتههای مرتبط |
| عمران | عمران، سازه، ساختمان | تکنولوژی عمران، عمران روستایی، عمران راه | نظارت + اجرا / محاسبات محدود (معمولاً تا پایه ۲) |
| معماری | معماری | معماری داخلی، تکنولوژی معماری، مرمت | نظارت / طراحی محدود (معمولاً تا پایه ۲) |
| تأسیسات مکانیکی | مکانیک حرارت و سیالات، مکانیک تبدیل انرژی | تکنولوژی مکانیک، علمی–کاربردی مکانیک | نظارت / طراحی پایه ۲ |
| تأسیسات برقی | برق قدرت، الکترونیک، کنترل | تکنولوژی برق، علمی–کاربردی برق | نظارت + اجرا / طراحی محدود |
| شهرسازی | برنامهریزی شهری، طراحی شهری | معماری منظر، برنامهریزی منطقهای | نظارت / طراحی محدود |
| نقشهبرداری | مهندسی نقشهبرداری | تکنولوژی نقشهبرداری، علمی–کاربردی نقشهبرداری | نظارت |
| ترافیک | مهندسی ترافیک، حملونقل | راهسازی، راهداری | نظارت + اجرا |
برای مشاهده فهرست کامل و جزئیات رشتههای مرتبط و شرایط آنها به صفحه «آخرین مصوبات کمیسیون همارزی» در انتشارات نوآور مراجعه کنید.نکته: توجه داشته باشید که وجود نام رشته اصلی در عنوان رشته مرتبط به معنای مجاز بودن آن رشته نیست. به عنوان مثال با وجود اینکه کلمه «عمران» در نام رشتههای عمران- آب و فاضلاب، عمران – سد و شبکه قید شده است، هیچگونه پروانه اشتغال به کار مهندسی به این گروه تعلق نمیگیرد.
تفاوت رشته های اصلی و مرتبط نظام مهندسی
تفاوت رشته های اصلی و مرتبط نظام مهندسی را میتوان در چند بخش اصلی خلاصه کرد:
۱. نیاز یا عدم نیاز به تأیید همارزی
- رشتههای اصلی: بدون هیچ بررسی اضافی وارد آزمون میشوند.
- رشتههای مرتبط: باید ابتدا توسط کمیسیون همارزی تأیید شوند.
۲. حدود صلاحیتها
رشتههای اصلی
- نظارت
- اجرا
- طراحی/محاسبات
- امکان ارتقا تا پایه ۱
رشتههای مرتبط
- معمولاً نظارت را کامل دریافت میکنند.
- اجرا بسته به استان
- محاسبات محدود (معمولاً تا پایه ۲ یا غیرمجاز)
- برخی رشتهها فقط نظارت پایه ۳ دارند.
۳. گستردگی خدمات مهندسی به تفکیک رشته های اصلی و مرتبط نظام مهندسی
رشتههای اصلی میتوانند خدمات فنی گستردهتری ارائه دهند و در پروژههای با سطح اهمیت بالا فعالیت کنند، درحالیکه رشتههای مرتبط معمولاً به پروژههای محدودتر یا خدمات نظارتی و طراحی سادهتر دسترسی دارند.
۴. امکان اخذ صلاحیت های تخصصی
بعضی صلاحیتها مانند نمونههای زیر، صرفاً برای رشتههای اصلی و گرایشهای تحصیلات تکمیلی صادر میشوند:
- طرح و اجرای گود، پی و سازه نگهبان
- طراحی معماری پایه ۱
- طراحی تأسیسات پیچیده
- ارزیابی و بهسازی لرزهای
رشتههای مرتبط معمولاً واجد شرایط این صلاحیتها نیستند.
تاثیر مقطع رشته های مرتبط در دریافت پروانه
در رشتههای مرتبط، ترکیب مدرک کاردانی و کارشناسی نقش تعیینکنندهای در نوع پروانه (اصلی، مرتبط یا محدود) ایفا میکند. مطابق جدول رشته های اصلی و مرتبط نظام مهندسی که از سوی کمیسیون همارزی منتشر شده است:
- اگر داوطلب کارشناسی پیوسته داشته باشد، در مرحله اول فقط عنوان کارشناسی بررسی میشود و رشته کاردانی اهمیتی ندارد.
- اما برای کارشناسی ناپیوسته، ابتدا رشته کاردانی بررسی میشود:
- اگر رشته تحصیلی در مقطع کاردانی مرتبط یا اصلی باشد، وارد مرحله بررسی کارشناسی میشود.
- اگر رشته تحصیلی در کاردانی غیرمرتبط باشد، معمولاً صدور پروانه ممکن نیست.
پس از بررسی کاردانی، عنوان کارشناسی تعیین میکند که پروانه بهصورت اصلی، مرتبط یا غیرقابل صدور باشد.
در صورتی که کارشناسی غیرمرتبط باشد، فرد تنها با کارشناسی ارشد یا دکتری پیوسته همان رشته اصلی واجد شرایط دریافت پروانه خواهد بود.
- همین مسئله باعث میشود که دو نفر با مدرک کارشناسی مشابه، پروانه متفاوتی دریافت کنند.
مطابق با جدول رشته های اصلی و مرتبط نظام مهندسی؛ آیا شما مجاز هستید؟
برای شرکت در آزمون نظام مهندسی، ابتدا باید مشخص کنید که رشته تحصیلی شما در کدام گروه قرار میگیرد. رشتههای اصلی بدون نیاز به بررسی اضافی وارد آزمون میشوند؛ اما رشتههای مرتبط تنها پس از تأیید کمیسیون همارزی مجاز به شرکت در آزمون نظام مهندسی خواهند شد.
حدود صلاحیت رشتههای مرتبط محدودتر است و برخی از رشتههای مرتبط معمولاً فقط پروانه نظارت یا نظارت + اجرا دریافت میکنند و امکان اعطای پروانه محاسبات به فارغالتحصیلان این رشتهها محدود یا غیرمجاز است. برای اطلاع از جزئیات کامل هر رشته و دسترسی به فهرست واحدهای درسی مصوب کمیسیون هم ارزی رشتهها به صفحه «آخرین مصوبات کمیسیون همارزی» در انتشارات نوآور مراجعه کنید.
مطالب مرتبط:
0 نظر در مورد «تفاوت رشته های اصلی و مرتبط نظام مهندسی [جدول رشته های اصلی و مرتبط]»