پیشرفته و مدرنیزه شدن ساختمان‌ها مخصوصا در محیط‌های شهری، رفاه بیشتری را برای انسان‌ها به ارمغان آورده است. اما واقعیت این است که هیچ امکاناتی وجود ندارد که سراسر خوبی باشد و ممکن است معایبی به همراه داشته باشد. مثلا تاسیسات ساختمانی یکی از آن دسته از امکاناتی است که متاسفانه اخیرا خسارت‌های زیادی را به جان و مال افراد وارد کرده است. معمولا تعیین مقصر اصلی این آسیب‌ها ممکن نیست و همین مسئله باعث بروز اختلافاتی بین افراد می‌شود. مشخص کردن مقصر، علت و برآورد هزینه‌ها را باید متخصصی تحت عنوان کارشناس رسمی تاسیسات ساختمانی که در ادامه بیشتر در موردش خواهیم گفت، انجام دهد.

 

معرفی، بازار کار و فرصت‌های شغلی

 

یک کارشناس رسمی تاسیسات ساختمانی مهندسی است که معمولا با مواردی مثل آسانسور، سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی، الکترونیکی، تاسیسات فاضلاب و غیره سر و کار دارد. در نتیجه باید در یکی از دو رشته برق و مکانیک تحصیل کرده باشد تا بتواند از پس بررسی مسائل مربوط به چنین تجهیزاتی بربیاید.

خوشبختانه این حرفه، بازار کار بسیار خوبی دارد زیرا تعداد کارخانجات، ساختمان‌های مسکونی، تجاری، اداری، ورزشی و… که مشکل تاسیساتی دارند، بسیار زیاد است. به خاطر وجود این مشکلات معمولا بین اهالی ساختمان یا کارفرما و کارگر اختلافاتی به وجود می‌آید که متاسفانه کار را به مراجع قضایی می‌کشاند. قاضی پرونده‌های مربوط به تاسیسات را به یک کارشناس متخصص در این حوزه ارجاع می‌دهد.

در نتیجه یک کارشناس رسمی تاسیسات ساختمانی همیشه پرونده برای رسیدگی دارد.

 

 

معرفی گرایش‌های کارشناسی تاسیسات ساختمانی

 

فاراغ‌التحصیلان در مقطع کارشناسی این رشته‌ها می‌توانند در آزمون تاسیسات ساختمانی دادگستری شرکت کنند:

• مهندسی الکترومکانیک
• مهندسی مکانیک
• مهندسی برق
• مهندسی تاسیسات
• مهندسی تهویه و تبرید
• مهندسی انرژی
• مهندسی فناوری شبکه‌های توزیع برق
• مهندسی مکاترونیک

افراد زیادی هستند که بعد از فهمیدن اینکه یک کارشناس رسمی دادگستری تاسیسات ساختمانی چیست، به دنبال میزان درآمد آن هستند. ما نیز شما را منتظر نمی‌گذاریم و به سراغ اصل مطلب می‌رویم.

 

 

درآمد کارشناس رسمی تاسیسات ساختمانی

 

سیستم‌ها و تجهیزاتی که یک کارشناس رسمی دادگستری به اختلافات مرتبط با آنها رسیدگی و برای اجرت یا خسارت‌های احتمالی برآورد هزینه می‌کند، بسیار متنوع است. از سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی گرفته تا تاسیسات الکترونیکی و مکانیکی، هر کدام ارزش خاص خودشان را دارند. در نتیجه دستمزد یک کارشناس بر اساس اینکه پرونده در مورد کدام یک از این موارد باشد، متفاوت است. طبق قانون سال ۱۴۰۲، به ازای هر پرونده‌ای که به کارشناس ارجاع داده می‌شود، درصدی از آن باید به عنوان حق‌الزحمه در نظر گرفته شود. این درصدبندی به صورت زیر است:

ارزش پرونده مورد ارزیابی	دستمزد
تا ۲۵ میلیون تومان	۶۰۰ هزار تومان
از ۲۵ تا ۱۰۰ میلیون تومان	۰.۴۵ درصد
از ۱۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان	۰.۳ درصد
از ۵۰۰ میلیون تا ۳ میلیارد تومان	۰.۱۵ درصد
از ۳ تا ۱۵ میلیارد تومان	۰.۰۹ درصد
از ۱۵ تا ۵۰ میلیارد تومان	۰.۰۷ درصد
از ۵۰ تا ۱۰۰ میلیارد تومان	۰.۰۳ درصد
از ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیارد تومان	۰.۰۲۲ درصد
از ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد تومان	۰.۰۱۸ درصد
از ۴۰۰ میلیارد تومان به بالا	۰.۰۱۲ درصد

البته اینطور نیست که اگر ارزش پرونده‌ای بالاتر از ۴۰۰ میلیون بود، مبلغ حق‌الزحمه هم ۰.۰۱۲ درصد آن محاسبه شود. حداکثر دستمزد برای هر کارشناس رسمی تاسیسات ساختمانی به ازای هر پروژه، ۱۱۸ میلیون تومان است.

 

 

مهارت‌های کارشناس رسمی تاسیسات ساختمانی

 

خوش‌بیان بودن و توانایی مدیریت مسائل در روند رسیدگی به پرونده را هر مشاور رسمی باید داشته باشد. کار با کامپیوتر و تایپ گزارش و جستجو در اینترنت هم از توانایی ضروری یک کارشناس رسمی دادگستری تاسیسات ساختمانی است. اما اگر بخواهیم به صورت گسترده‌تر شما را با مهارت‌ها و وظایف لازمه این حرفه آشنا کنیم باید بگوییم:

1. یک مهندس تاسیسات باید بتواند میزان درصد پیشرفت در تاسیسات پروژه‌های ساختمانی را ارزیابی کند.
2. حتی بررسی سالم بودن سیستم‌های روشنای، پریزها و سوئیچ‌ها از مهارت‌های لازم کارشناس این حرفه است.
3. ایجاد آرامش و تامین ایمنی اهالی ساختمان و پیشگیری از آسیب رسیدن به آنها به خاطر عیب‌های تاسیسات هم وظیفه او است.
4. حفظ اموال ساکنان ساختمان‌ها از خسارت‌های مالی که نقص تاسیسات باعثشان است را باید کارشناس انجام دهد.
5. یک فرد متخصص در زمینه تاسیسات ساختمانی باید بتواند با سایر اعضای تیم کارشناسان دادگستری برای رسیدن به اتفاق نظر همکاری کند.
6. دادن راهکارهای مناسب به اهالی و مدیران ساختمان‌ها برای نگهداری بهتر از تجهیزات تاسیساتی هم وظیفه کارشناس است.

 

 

صلاحیت های کارشناس رسمی دادگستری تاسیسات ساختمانی

 

یک کارشناس رسمی تاسیسات ساختمانی علاوه بر این مهارت‌ها و توانمندی‌هایی که گفته شد، باید از یک سری صلاحیت‌ها هم برخوردار باشد. طبق کتاب قوانین و مقررات کارشناس رسمی دادگستری هر صلاحیت هم مخصوص انجام یک سری از کارها است. مثلا کارشناسی که مسئول رسیدگی به اختلافات مربوط به آب و فاضلاب یک ساختمان است با کارشناس ویژه تاسیسات برودتی متفاوت است. در ادامه در مورد ۷ صلاحیتی که یکی از آنها در پروانه کارشناس هم درج می‌شود، بیشتر توضیح خواهیم داد.

 

انواع صلاحیت‌ها

هر صلاحیت به شرح زیر است:

1. ارزیابی و رسیدگی به تاسیسات برودتی و حرارتی ساختمان‌ها: وظیفه کارشناسی با این صلاحیت رسیدگی به هر آنچه مربوط به تاسیسات گرمایشی و سرمایشی مثل انواع کولرهای آبی و گازی، پکیج‌‌ها و تجهیزات این چنینی است. برای فعالیت در این شاخه، باید ۵۰ ساعت دوره آموزشی و ۶ ماه دوره کارورزی گذرانده شود.
2. ارزیابی و رسیدگی به تاسیسات آب و فاضلاب و تاسیسات پمپاژ ساختمانی و شهری: رسیدگی به مشکلات آب و فاضلاب و سیستم‌های پمپاژ شهری و ساختمان‌ها از جمله وظایف کارشناسی است که چنین صلاحیتی دارد.
3. ارزیابی و رسیدگی به امور بالابرها، پله‌های برقی و آسانسورها: امور مربوط به تعمیر، نصب و برآورد تمام هزینه‌ و خسارت‌های مربوط به تجهیزات بالابر بر عهده کارشناسی است که این صلاحیت را دارد.
4. ارزیابی و رسیدگی به امور تاسیسات الکتریکی ساختمان‌ها: برآورد هزینه و خسارت‌های مربوط به شبکه و پست‌های ترانس و همینطور شبکه‌های توزیع را کارشناس رسمی تاسیسات ساختمانی با این صلاحیت انجام می‌دهد.
5. ارزیابی و رسیدگی به سیستم‌های اطفا و اعلام حریق ساختمان‌ها: امور مربوط به تجهیزات اعلام و اطفا حریق در هر ساختمان مسکونی، اداری یا تجاری را کارشناس دارای این صلاحیت انجام می‌دهد.
6. ارزیابی و رسیدگی به تجهیزات سردخانه‌ها: برآورد هزینه و خسارت‌های مربوط به سردخانه‌های متحرک و خانگی، صنعتی و تونل‌های انجماد را کارشناسی با این عنوان انجام می‌دهد.
7. ارزیابی و رسیدگی به تاسیسات تولید و توزیع بخار و هوای فشرده: اگر کارشناسی چنین صلاحیتی داشته باشد، امور مرتبط به تاسیسات تولید و توزیع بخار، هوای فشرده و انواع کمپرسورها را انجام می‌دهد.
8. ارزیابی و رسیدگی به تاسیسات و لوازم خاص: مثلا بررسی تمام تجهیزات بیمارستانی و کارخانجات در دسته وظایف کارشناسی است که چنین صلاحیتی در پروانه‌اش درج شده است.
9. رسیدگی به اختلاف بین مشاوران، پیمانکاران و کارفرمایان در امور تخصصی: اختلاف‌هایی که بین افراد به وجود می‌آید و همینطور برآورد خسارت احتمالی مربطو به این صلاحیت است.
10. مشخص کردن اجاره‌بها و اجرت و حق امتیاز تجهیزات: اگر کارشناسی ۵۰ ساعت دوره آموزشی و ۶ ماه کارورزی در این صلاحیت را بگذراند، می‌تواند در این حوزه فعالیت کند.

 

 

مراحل کارشناسی رسمی شدن در رشته تاسیسات ساختمانی

 

اگر در یکی از رشته‌های گفته شده، مدرک کارشناسی داشته باشید، می‌توانید برای شرکت در آزمون خودتان را آماده کنید. توصیه ما این است که ابتدا در یک کلاس آنلاین کارشناسی رسمی تاسیسات‌ ساختمانی شرکت کنید. به این ترتیب با تسلط بر مباحث عمومی و تخصصی بهترین نتیجه را خواهید گرفت.

اما قبل از ثبت نام در آزمون کارشناس رسمی تاسیسات ساختمانی می‌بایست حتما یک سری ویژگی‌ها را داشته باشید، مثلا:

• تابعیت ایرانی داشته باشید.
• مسلمان و حداقل ۲۵ سلا سن داشته باشید.
• از سلامت جسمی و روحی برخوردار باشید و بتوانید کارهای عملی کارشناسی را خودتان انجام دهید.
• کارت پایان خدمت داشته یا معاف باشید.
• معتاد نباشید و سو پیشینه یا سابقه کیفری نداشته باشید.
• حداقل ۵ سال به صورت تجربی کار کرده باشید.

در نهایت می‌توانید با مراجعه به سایت سازمان سنجش و پر کردن فرم، ثبت نامتان را قطعی کنید.

 

 

مدارک لازم برای ثبت نام در آزمون کارشناسی رسمی

 

وظیفه سازمان سنجش این است که بداند فرد متقاضی آزمون کارشناس رسمی دادگستری تاسیسات ساختمانی کیست. به همین دلیل مثل رویه ثبت نام تمام آزمون‌ها، باید یک سری مدارک هویتی، شغلی و تحصیلی را به صورت آنلاین روی سایت بارگذاری کنید:

1. اسکن عکس ۴×۳ داوطلب با فرمت JPG‌ و مقیاس ۳۰۰×۲۰۰ پیکسل و حجم ۱۵ تا ۷۰ کیلوبایت
2. اسکن پشت و روی کارت ملی با حجم ۱۵ تا ۷۰ کیلوبایت
3. اسکن صفحه اول و توضیحات شناسنامه با فرمت JPG‌ و حجم ۳۰ تا ۱۳۰ کیلوبایت
4. اسکن مدرک دانشگاهی که باید از یکی از دانشگاه‌های مورد تایید وزارت علوم و تحقیقات باشد.
5. اسکن سابقه بیمه، قراردارد کاری معتبر و حکم کارگزینی
6. اسکن کارت معافیت یا پایان خدمت سربازی برای آقایان

 

 

منابع آزمون تخصصی تاسیسات ساختمانی

 

برای قبولی در این آزمون باید بر سرفصل‌های اصلی رشته‌های برق، مکانیک و صنایع و همینطور مفاهیم عمومی مسلط باشید.

 

 

نحوه دریافت پروانه

 

بعد از قبولی در آزمون کتبی، شما به مصاحبه دعوت خواهید شد. سوالاتی که در این مرحله از روند کارشناس رسمی تاسیسات ساختمانی پرسیده خواهد شد، در مورد مسائل فنی، عقیدتی و سیاسی است. بعد از تایید، نوبت به ارزیابی متقاضی از نظر سلامت جسمانی و روانی می‌رسد. این کار را پزشکان رسمی دادگستری انجام می‌دهند.

اما این پایان کار نیست! یک کارشناس رسمی تاسیسات ساختمانی باید پس از گذراندن ۱ سال دوره کارآموزی، برای ادای سوگند در مراسم تحلیف شرکت کند.

در این مرحله صلاحیت کارشناس در پروانه فعالیتش درج و روی سایت کانون کارشناسان رسمی دادگستری قرار می‌گیرد. آدرس این وب‌سایت، www.karshenasan.ir است. تاریخ اعتبار این پروانه ۳ سال از زمان صدور است.

 

 

نحوه نگارش گزارش

 

متاسفانه به خاطر وجود نقص‌هایی که در گزارش‌های کارشناسی وجود دارد، انتقاداتی به آنها وارد شده است. علت اصلی این ایرادها هم یکی از دو مورد است:

1. کارشناس رسمی تاسیسات ساختمانی دقت کافی را در نوشتن جزئیات به خرج نمی‌دهد.
2. اظهار نظرهایی که در گزارش‌ها ارائه می‌شود، در حد صلاحیت و علم کارشناس نیست.

به همین جهت، طبق مصوبه شورای عالی در سال ۱۳۹۸، کارشناسان رسمی دادگستری باید نظریه‌هایشان را صریح و با رعایت سرفصل‌ها و به طور مفصل ارائه کنند. در واقع یک گزارش کارشناسی باید کامل و جامع باشد.

 

 

ویژگی‌های گزارش کارشناس رسمی تاسیسات ساحتمانی

 

با جستجو در اینترنت می‌توانید نمونه‌های زیادی از یک گزارش درست در زمینه کارشناسی رسمی را پیدا کنید. اما در حالت کلی اگر گزارشی شامل خصوصیات زیر باشد، درست و بدون ایراد است:

1. اطلاعات اصلی در مورد مشخصات طرفین پرونده، تاریخ قرار صادرشده و مواردی از این دست را داشته باشد.
2. شامل توضیحاتی در مورد موضوع کارشناسی باشد. باید شرح مفصلی از ویژگی‌های فنی موضوع، ایرادها و دارایی‌های نامشهود داشته باشد. اگر عکس یا اسنادی برای شفاف‌تر شدن پرونده هم وجود دارد، باید ضمیمه گزارش شود.
3. مشخصات مالکان دارایی، ذی‌نفعان و وضعیت سند مالکیت در آن درج شده باشد.
4. شامل شرح کارهایی که کارشناس به صورت انفرادی یا همراه با هیئت انجام داده است، باشد. مثلا باید در گزارش در مورد محل بازدید، جلسه‌های برگزارشده و تحقیقات محلی که انجام ‌شده است، توضیحاتی قید شود.
5. نظر نهایی کارشناس رسمی تاسیسات ساختمانی با جزئیات دقیق، شفاف و مستدل در ابلاغیه مخصوص قاضی پرونده، درج شود.
6. حق‌الزحمه‌ای که کارشناس با توجه به ارزش موضوع اختلاف مورد نظر محاسبه کرده است هم در این برگه نوشته شود.

یادتان باشد تمام اطلاعاتی که در متن نوشته می‌شوند، باید از نظر نگارشی و املایی درست و خوانا باشند. صفحه‌بندی هم بهتر است به صورت حرفه‌ای انجام شود. یعنی تمام صفحات شماره‌گذاری شوند و مهر و امضای کارشناس را داشته باشند.

 

 

کارشناس رسمی تاسیسات ساختمانی

 

تاسیسات ساختمانی به دلیل پیچیده و تخصصی بودنشان معمولا بیشتر مورد سو استفاده و در نتیجه اختلاف قرار می‌گیرند. به همین دلیل پرونده‌هایی که در این حوزه تشکیل می‌شوند، باید توسط یک کارشناس رسمی تاسیسات ساختمانی ماهر مورد بررسی قرار گیرند. اظهار نظر و ارائه گزارش دقیق و صریح باعث می‌شود قاضی راحت‌تر و عادلانه‌تر رای صادر کند و حق کسی پایمال نشود.

 

 

سوالات متداول

 

1. آیا منبع معتبری به عنوان راهنما برای شرکت در آزمون کارشناس رسمی تاسیسات ساختمانی وجود دارد؟

بله. داوطلبان می‌توانند جلد ۵ کتاب راهنمای تشریحی آزمون‌های کارشناسی رسمی دکتر امید بزرگ حداد را مطالعه کنند.

2. آیا فردی که فارغ‌التحصیل مقطع لیسانس در رشته مهندسی تاسیسات است، می‌تواند کارشناس رسمی دادگستری در همین رشته باشد؟

قطعا. اما اگر داوطلب بخواهد کارشناس قوه قضائیه شود، باید فارغ‌التحصیل گرایش‌های مهندسی برق یا مکانیک فارغ‌التحصیل باشد.

3. در آزمون کارشناس رسمی تاسیسات، بیشتر از چه مفاهیمی سوال طرح می‌شود؟

مفاهیم تاسیسات برقی حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد و مباحث مکانیکی ۶۰ تا ۷۰ درصد سوالات تخصصی آزمون را در بر می‌گیرند.