با توجه به حجم گسترده پروژه‌های ساختمانی و پیمانکارانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، روزانه شاهد شکایات و پرونده‌هایی هستیم که در دادگاه‌ها باید به آنها رسیدگی شوند. اختلافاتی مثل کارشناسی ساختمان یا ملک، بررسی تاسیسات و میزان خسارت، برآورد هزینه تعمیرات و مواردی از این دست باعث شده تا قضات دادگستری برای دادن رای از یک متخصص کمک بگیرند. یک کارشناس رسمی راه و ساختمان همان فرد متبحری است که با رسیدگی به پرونده‌ها نظر می‌دهد و البته بابت این کار دستمزد دریافت می‌کند. اگر در مورد این رشته کنجکاو هستید و می‌خواهید از چند و چون آن آگاه شوید، تا آخر این مقاله با ما همراه باشید.

 

مهارت ها و توانایی های کارشناس رسمی راه و ساختمان

یک کارشناس خبره دادگستری علاوه بر مهارت‌های فنی مخصوص رشته تخصصی‌اش، باید با کامپیوتر و اینترنت آشنایی داشته باشد. دلیل این آشنایی تحقیق و بررسی بیشتر و به روزتر در مورد موضوعات مرتبط با پرونده است. همچنین این فرد بعد از انجام تحقیقات میدانی و ارزیابی‌های لازم باید بتواند گزارشی را در کامپیوتر در مورد موضوع پرونده بنویسد و به قاضی ارائه دهد.

در پاسخ به این سوال که کارشناس رسمی دادگستری راه و ساختمان چیست و باید چه مهارت‌های نرمی داشته باشد باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• توانایی ذهنی بسیار خوب
• بیان شیوا و رسا
• تسلط بر مباحث نظام مهندسی
• آشنایی با زبان انگلیسی
• تسلط بر نقشه‌های سازه و معماری
• تسلط بر نرم‌افزارهای مهندسی عمران و معماری
• تسلط بر اصول مکاتبات اداری و نامه‌نگاری
• مدیریت و رهبری پروژه

 

صلاحیت کارشناس رسمی دادگستری راه و ساختمان

شاید اینطور به نظر برسد تمام متقاضیانی که منابع آزمون کارشناسی رسمی راه و ساختمان  را خوانده و در آزمون قبول شده‌اند، می‌توانند در تمام پرونده‌ها اظهار نظر کنند. اما اینطور نیست! معمولا هر کارشناس رسمی راه و ساختمان دادگستری می‌تواند در چند زمینه محدود کارشناسی کند. حدود صلاحیت‌های هر کارشناس در دفترچه‌اش ذکر خواهد شد و باید در پرونده‌هایی که مرتبط هستند، ورود کند.

مثلا ممکن است کارشناسی که در زمینه برآورد ارزش ملک تخصص دارد، صلاحیت رسیدگی به امور فنی تونل مترو را نداشته باشد و بالعکس! به طور کلی زمینه‌هایی که می‌توانند جزئی از صلاحیت‌های یک کارشناس رسمی باشند، کم نیستند. به همین دلیل در ادامه به صورت مجزا به معرفی آنها خواهیم پرداخت.

 

 

از جمله این صلاحیت‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد:

 

• ارزیابی اراضی غیرمزروعی و املاک مسکونی
• ارزیابی امور فنی مربوط به راه، باند فرودگاه، راه‌آهن، تونل، مترو، سازه‌های دریایی و ساحلی، سد و تاسیسات انتقال آب
• ارزیابی امور فنی مصالح ساختمانی، فولا و بتن
• بررسی استانداردهای معماری در ساختمان
• نقشه‌برداری زمین‌ها
• ارزیابی قدمت، نوع و نقشه ملک
• تعیین اجاره‌بهای املاک مسکونی و اراضی
• تعیین علت حادثه و میزان خسارت وارده
• برآورد میزان سرقفلی
• برآورد و متره عملیات راه‌سازی و تعیین خسارت
• محاسبات فنی ساختمان‌ها، تونل‌ها، پل‌ها و مواردی از این دست

حالا که متوجه شدید یک کارشناس رسمی دادگستری راه و ساختمان چیست و چه وظایفی دارد، شما را با مراحلی که لازم است برای ورود به این حرفه طی کنید، آشنا خواهیم کرد.

 

وظایف کارشناس رسمی راه و ساختمان

همانطور که گفته شد، یکی از وظایفی که یک کارشناس رسمی راه و ساختمان انجام می‌دهد، رسیدگی به اختلافاتی است که معمولا بین کارفرما، پیمانکاران، کارگران و مهندسان به وجود می‌آید. معمولا هم این اختلافات بر سر هزینه‌های انجام‌شده، ارزش واقعی ملک، زمین یا کارخانه و کم و کیف خسارت‌های به وجود آمده است. در مواردی هم ممکن است دعوا بر سر ارزش سرقفلی ملک‌های تجاری باشد که توسط کارشناس تعیین می‌شود.

به طور کلی وظایف و خدماتی این کارشناسان به صورت لیست‌وار عبارتند از:

• تعیین قدمت بنا با استفاده از عکس‌های هوایی
• تعیین وضعیت کاربری زمین‌های بایر و موات و دایر
• افراز املاک مشاعی و تعیین قدرالسهم هر یک از مالکین
• بررسی علل فنی آسیب وارده به انواع راه‌های حمل و نقل
• تهیه و تفسیر تصاویر ماهواره‌ای برای مقاصد مختلف
• تعیین اجاره‌بهای املاک مسکونی و اراضی
• تعیین قیمت و ارزش آپارتمان‌ها، ویلاها، عمارت‌ها و ساختمان‌ها
• محاسبه و برآورد مصالح مورد نیاز برای ساختن یک ساختمان یا پروژه عمرانی
• تهیه گزارش تامین دلیل

 

نحوه نگارش گزارش توسط کارشناس رسمی راه و ساختمان

یک کارشناس رسمی راه و ساختمان دادگستری بعد از اینکه تمام ابعاد پرونده را بررسی و ارزیابی کرد، باید یک گزارش تهیه و به قاضی ارائه کند. دستورالعمل تدوین این گزارش به شرح زیر است:

1. درج مشخصات پرونده مثل نام خواهان و خوانده، تاریخ قرار صادر شده و اطلاعات دیگر آن
2. توضیح در مورد موضوع کارشناسی
3. درج مشخصات فنی مورد کارشناسی و ضمیمه کردن عکس‌های لازم برای مستندسازی نتیجه
4. درج مشخصات حقوقی و قانونی دارایی مثل اطلاعات مربوط به سند ملک، مشخصات ذی‌نفعان و مالکان، مجوزهای شهرداری و غیره
5. اشاره به اقداماتی که کارشناس در مورد پرونده مورد نظر انجام داده است مثل اطلاعات مربوط به محل بازدید، استعلام اصالت اسناد از مراجع قانونی، محدودیت‌هایی که در زمان انجام ارزیابی وجود داشته و مواردی از این دست
6. جمع‌بندی و اعلام نظر نهایی طوری که گویای جزئیات اصلی و مهم باشد و برای قاضی جایی برای شبهه باقی نگذارد.
7. محاسبه و اعلام میزان حق‌الزحمه‌ای که بر اساس تعرفه مصوب انجام شده باشد.

نکات مهم در مورد نحوه نگارش گزارش

گزارشی مناسب و حرفه‌ای است که:

• با جملات واضح و کوتاه نوشته و از علائم نگارشی در آن استفاده شده باشد.
• تمامی صفحات و ضمایمش، امضا و مهر کارشناس را داشته باشد.
• تمامی صفحات شماره‌گذاری شده باشند.
• نامه جلد گزارش باید تاریخ و شماره داشته و در صورت داشتن پیوست، به تعداد صفحاتش اشاره شده باشد.
• برای پیشگیری از ناخوانایی دستخط و سوء برداشت، با کامپیوتر یا ماشین تایپ شده باشد.
• با وجود منابع آموزشی متنوع، کارشناس رسمی راه و ساختمان شدن کاری ندارد!

 

 

مراحل کارشناسی رسمی شدن در رشته راه و ساختمان

اصولا برای کارشناس رسمی شدن، باید اول آزمون داد. هر متقاضی قبل از هر چیز باید بررسی کند که آیا شرایط لازم را دارد یا خیر. معمولا فرد علاوه بر ۵ سال سابقه کار باید یک سری شرایط عمومی و اولیه را هم داشته باشد:

1. ایرانی باشد.
2. سابقه کیفری و اعتیاد و سو پیشینه نداشته باشد.
3. سابقه همکاری با گروه‌های غیرقانونی و غیر اسلامی را نداشته باشد.
4. حداقل ۲۵ سال سن داشته باشد.
5. دارای کارت پایان خدمت یا معافیت از سربازی باشد.
6. از نظر جسمی سالم باشد.
7. بومی استان‌های مورد تقاضا باشد.

اما از جمله شرایط اختصاصی که یک کارشناس رسمی راه و ساختمان باید داشته باشد، این است که به منظور تایید، حداقل ۵ سال سابقه کار تجربی و گواهی معتبر ارائه دهد. همچنین مدرک کارشناسی‌اش زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری باشد.

بعد از بررسی شرایط، باید آزمون داد. پس اگر فکر می‌کنید تمام شرایط ثبت نام که در اوایل این مقاله گفته شد را دارید، می‌توانید دفترچه را دریافت و فرم شرکت در آزمون را پر کنید. سپس در  کلاس آنلاین آزمون کارشناسی رسمی راه و ساختمان  شرکت کنید تا در کنار منابع معرفی‌شده، برای امتحان رسمی کاملا آماده شوید.

در یک تاریخ مشخص، شما در آزمونی شرکت خواهید کرد که سوالاتش توسط وزارت راه و شهرسازی طراحی و برگزار خواهد شد. تمامی سوالات در دو دفترچه عمومی و تخصصی و به صورت چهار گزینه‌ای خواهد بود. یادتان باشد که امتحان به صورت جزوه بسته و دارای نمره منفی است. برای موفقیت در مباحث عمومی این آزمون می توانید از کتاب قوانین و مقررات کارشناس رسمی استفاده کنید.

 

مدارک لازم برای ثبت نام در آزمون کارشناس رسمی راه و ساختمان دادگستری

برای ثبت نام در این آزمون که زیر نظر سازمان سنجش و به صورت اینترنتی انجام می‌شود، باید یک سری مدارک ارسال شود که عبارتند از:

• فایل عکس ۴×۳ پرسنلی که اندازه آن ۳۰۰×۲۰۰ پیکسل باشد. حجم فایل هم باید بین ۱۵ و ۷۰ کیلوبایت و فرمت آن JPG باشد.
• فایل اسکن پشت و روی کارت ملی با فرمت JPG و حجم ۱۵ تا ۷۰ کیلوبایت
• فایل اسکن‌شده صفحه اول شناسنامه و صفحه توضیحات (در صورت وجود) با حجم ۳۰ تا ۱۳۰ کیلوبایت
• فایل اسکن مدرک دانشگاهی با فرمت JPG که باید حداقل لیسانس باشد.
• فایل اسکن گواهی سابقه کار که این هم باید با فرمت JPG باشد.
• و در آخر فایل اسکن کارت معافیت یا گواهی پایان خدمت سربازی برای آقایان

 

سوالات متداول

آیا تمام گرایش‌های مهندسی عمران می‌توانند کارشناس رسمی راه و ساختمان دادگستری شوند؟

خیر. همانطور که می‌دانید، مهندسی عمران گرایش‌های بسیار زیادی دارد که دو تا از آنها آب و محیط زیست و نقشه‌برداری است. ظاهرا فارغ‌التحصیلان این دو گرایش نمی‌توانند در آزمون دادگستری شرکت کنند.

 

آیا اگر کسی مدرک کارشناسی ارشد یا دکتری در رشته‌های مورد نظر داشته باشد اما دوره لیسانس را با رشته دیگری فارغ‌التحصیل شده باشد، باز هم می‌تواند در آزمون کارشناسی رسمی شرکت کند؟

خیر. شرط شرکت در آزمون، داشتن مدرک کارشناسی در رشته‌های مورد قبول است.

 

در صورتی که فرد از یک دانشگاه مطرح فارغ‌التحصیل شده باشد اما سابقه کار لازم را نداشته باشد، باز هم می‌تواند در آزمون شرکت کند؟

مسلما خیر. از شروط اولیه، داشتن حداقل ۵ سال سابقه کار است.