تفاوت نظارت و طراحی نظام مهندسی مکانیک [معرفی انواع صلاحیت ها + نکات]
زمان باقی مانده تا روز آزمون نظام مهندسی دی 1404 :
مهندسان مکانیک اغلب بین انتخاب صلاحیت طراحی و نظارت سردرگم میشوند؛ نقش هر دو در پروژههای ساختمانی ضروری است اما ماهیت، سطح مسئولیت و نوع مهارتهای موردنیاز در آنها متفاوت است. در این مقاله، تفاوت نظارت و طراحی نظام
مهندسی مکانیک را بررسی میکنیم تا داوطلبان بتوانند با آگاهی بیشتر، صلاحیت مناسب را انتخاب کنند. البته داوطلبان همواره میتوانند در هر دو صلاحیت نیز شرکت کرده و پس از قبولی پروانه پایه ۳ نظارت و طراحی را دریافت کنند.
تفاوت نظارت و طراحی نظام مهندسی مکانیک: تاریخچهه آزمون
تا نوبت شهریور ۱۳۹۵ آزمون تاسیسات مکانیکی بهصورت مشترک برای هر دو صلاحیت نظارت و طراحی و تحت عنوان «تئوری تاسیسات مکانیکی» برگزار میشد.
پس از بازنگری دفتر مقررات ملی، آزمونها به دو بخش مستقل طراحی و نظارت تقسیم شدند؛ در نتیجه از اسفند سال ۱۳۹۵ آزمون هر صلاحیت متناسب با نقش واقعی مهندسان در پروژهها برنامهریزی و به صورت جداگانه برگزار میشود.
داوطلب باید برای قبولی در آزمون صلاحیت یا نظارت مکانیک، در مدت ۱۵۰ دقیقه به ۶۰ سوال چهارگزینهای پاسخ بدهد و حد نصاب ۵۰ % را کسب کند.
وظایف مهندس طراحی مکانیک چیست؟
برای بررسی تفاوت نظارت و طراحی نظام مهندسی مکانیک ابتدا وظایف یک طراح را بازگو میکنیم. صلاحیت طراحی معطوف به «طراحی» و تعیین نقشههای اجرایی سیستمهای مکانیکی ساختمان است. مهندس طراح وظایف زیر را در پروژه بر عهده دارد:
- انجام محاسبات فنی و بارگذاریها
- محاسبه بار حرارتی و برودتی ساختمان
- تعیین ظرفیت تجهیزات سرمایشی و گرمایشی
- طراحی شبکه تاسیسات مکانیکی، شبکه آب، فاضلاب، گاز، موتورخانه و طراحی سیستم تهویه مطبوع
- تهیه مدارک فنی و تدوین دفترچه محاسبات
- هماهنگی نقشهها با سازه، برق، معماری و آتشنشانی برای جلوگیری از تداخل و اختلال در اجرا
صلاحیت طراحی مکانیک برای کسانی مناسب است که به محاسبات، تحلیل سیستمها و کارهای دفترمهندسی علاقه دارند و تمایلی به حضور مداوم در محیطهای کارگاهی ندارند.
نظارت مکانیک چیست؟
قدم بعدی برای بررسی تفاوت نظارت و طراحی نظام مهندسی مکانیک ارائه تعریفی اجمالی از وظایف یک ناظر مکانیک است. مهندس ناظر مکانیک مسئول کنترل اجرای تاسیسات است و حضور او در کارگاه نقش اساسی در کیفیت اجرای پروژه دارد. در ادامه با بخشی از وظایف یک مهندس ناظر مکانیک آشنا میشوید:
- کنترل انطباق اجرا با نقشهها
- بررسی دقیق لولهکشیها، شیببندیها، محل نصب تجهیزات
- بررسی رعایت مقررات ملی ساختمان
- نظارت بر کیفیت اجرا، تست فشار، تست دود و نشتی گاز
- کنترل جوشکاریها، خمکاریها و اتصالات
- بازدیدهای میدانی، گزارشدهی و اعلام مغایرتها
- تایید مراحل اجرا و بررسی نهایی تأسیسات
صلاحیت نظارت مکانیک برای کسانی مناسب است که به کار میدانی، کارگاه، تعامل با پیمانکار و کنترل اجرا علاقه دارند.
مخصوص داوطلبان آزمون دی 1404:
تفاوت نظارت و طراحی نظام مهندسی مکانیک
در جدول زیر تفاوتهای این دو صلاحیت را به صورت اجمالی بررسی میکنیم:
| مقایسه از نظر | طراحی مکانیک | نظارت مکانیک |
| ماهیت کار | محاسباتی، تحلیلی، با تمرکز روی طراحی نقشه | میدانی، اجرایی، نقش کنترلی |
| محیط کار | دفتر مهندسی | کارگاه و بازدیدهای دورهای |
| خروجی اصلی | نقشه، محاسبات، دفترچه فنی | گزارش نظارت، تأیید مراحل اجرا |
| سطح مسئولیت | صحت محاسبات و طرح | کیفیت اجرا و رعایت مقررات |
| تعامل اصلی با | طراحان و مشاوران | پیمانکار، مجری، ناظر معماری |
| مهارتهای ضروری | تحلیل، نرمافزار، محاسبات | تجربه اجرایی و شناخت خطاهای کارگاهی |
مقایسه سختی آزمون طراحی و نظارت مکانیک
- تمرکز آزمون نظارت بر موضوعات اجرایی، کنترل اجرا و رعایت مقررات ملی است. سؤالها بیشتر مفهومی و کارگاهیاند و داوطلبانی که سابقه حضور در پروژهها را دارند، معمولاً عملکرد بهتری نشان میدهند. سطح دشواری آزمون نظارت متوسط است.
- آزمون طراحی تحلیلیتر است و داوطلب باید درک خوبی از روابط محاسباتی، انتخاب سیستمها، بارگذاری و تحلیل عملکرد تجهیزات داشته باشد. پاسخگویی به برخی سؤالها نیازمند جمعبندی چند مبحث مقررات ملی و تحلیل آنها است. آزمون طراحی معمولاً سختتر از نظارت محسوب میشود.
تفاوت درآمد طراحی و نظارت مکانیک
درآمد مهندس مکانیک به پایه پروانه، ظرفیت اشتغال و تعداد پروژههای ارجاعی بستگی دارد اما روند کلی بازار چنین است:
- درآمد صلاحیت طراحی مکانیک
تعرفه طراحی معمولاً بالاتر است. حجم کار در مقایسه با نظارت کمتر است؛ ولی هر پروژه ارزش مالی بالاتری دارد. تسویه حق الزحمه مهندس طراح پس از تایید طرح در همان ابتدا انجام میشود.
- درآمد صلاحیت نظارت مکانیک
تعداد پروژهها معمولاً بیشتر است؛ اما مبلغ هر پروژه کمتر از طراحی است. درآمد سالانه یک ناظر به دلیل طول مدت اجرای یک پروژه اغلب پایدارتر و یکنواختتر است. تسویه نیز بهصورت مرحلهای و همگام با پیشرفت پروژه انجام میشود.
کدام صلاحیت را انتخاب کنیم؟ نظارت یا طراحی یا هر دو
- اگر به محاسبات، تحلیل و طراحی سیستمها علاقه دارید و در کل ذهن محاسباتی دارید به نرمافزارهای طراحی مسلط هستید، صلاحیت طراحی برای شما مناسبتر است.
- اگر به کارگاه، مدیریت اجرا و کنترل کیفیت علاقه دارید و سابقه اجرایی نیز دارید، نظارت انتخاب بهتری برای شما است.
- اگر سابقه کار اجرایی دارید و در عین حال با محاسبات بار حرارتی، برودتی، موتورخانه و نرمافزارها نیز بیگانه نیستید، بهتر است برای شرکت در هر دو صلاحیت آماده شوید.
دریافت پروانه پایه ۳ هر دو صلاحیت نظارت و طراحی ظرفیت اشتغال بالاتر و تنوع درآمد را برای شما به همراه دارد. با داشتن این دو پروانه میتوانید هم یک دفتر طراحی داشته باشید و هم به عنوان ناظر در پروژههای اجرایی ایفای نقش کنید.
در پایان: صلاحیت نظارت یا طراحی نظام مهندسی مکانیک؟
درک تفاوت نظارت و طراحی نظام مهندسی مکانیک برای انتخاب مسیر حرفهای اهمیت زیادی دارد. طراح بر محاسبات و تهیه نقشههای فنی متمرکز است، در حالیکه مهندس ناظر مسئولیت کنترل اجرای صحیح تاسیسات در کارگاه را بر عهده دارد. آزمون طراحی معمولاً دشوارتر و تحلیلیتر است و آزمون نظارت بیشتر بر اجرای مقررات و خطاهای اجرایی تمرکز دارد. در نهایت، انتخاب هر صلاحیت به علاقه، سوابق کاری و اهداف حرفهای شما بستگی دارد.
مطالب مرتبط:
0 نظر در مورد «تفاوت نظارت و طراحی نظام مهندسی مکانیک [معرفی انواع صلاحیت ها + نکات]»