لزوم بازرسی دوره‌ای تاسیسات برقی ساختمان

لزوم بازرسی دوره‌ای تاسیسات برقی ساختمان از جهت تامین ایمنی و تضمین بهبود عملکرد تجهیزات دارای اهمیت بالایی است. همچنین این حوزه می‌تواند زمینه فعالیت بسیار مناسبی برای مهندسین برق علاقه‌مند در این حیطه باشد.

بر همین اساس قصد داریم در این مقاله به این موضوع بپردازیم. با ما همراه باشید...

مقدمه:

در بحث تاسیسات برقی، نگهداری و بازرسی تجهیزات اهمیت زیادی دارد. انجام به موقع و منظم بازرسی‌ها، ایمنی و بهره‌وری تاسیسات را به همراه خواهد داشت. و صرف هزینه در بخش ایمنی تاسیسات برقی را می‌توان سرمایه‌گذاری در جهت حفظ سلامت افراد و تجهیزات محسوب نمود.

متاسفانه پس از گذشت چند سال از ابلاغ مبحث 22 مقررات ملی ساختمان،الزامات آن هنوز به اجرا درنیامده است. که این مسئله می تواند سبب تحمیل خسارات جانی و مالی زیادی شود.

در ادامه به برخی از تعاریف و اصطلاحات آمده در مبحث 22 و مرتبط با این موضوع اشاره می‌شود:

مسئول نگهداری ساختمان:

شخص حقیقی یا حقوقی است که دارای حق قانونی از طرف مالک یا نماینده قانونی او برای نگهداری ساختمان بوده و نگهداری ساختمان را طبق الزامات مبحث 22 بر عهده دارد.

بازرس:

شخص حقیقی یا حقوقی است که دارای پروانه اشتغال به کار از وزارت راه و شهرسازی است. و بر مبنای قرارداد منعقده با مسئول نگهداری ساختمان، مسئولیت بازرسی از ساختمان را مطابق مبحث 22 دارد. بازرس موظف است نتیجه بازرسی را به صورت کتبی به مسئول نگهداری ساختمان اعلام نماید.

دوره تناوب بازرسی:

حداکثر زمان بین دو بازرسی متوالی است که طی آن باید کلیه موارد موضوع مبحث 22 توسط بازرس مورد بازدید مجدد قرار گیرد. و گزارش آن به مسئول نگهداری ساختمان ارائه شود.

بازدیدها:

مسئول نگهداری ساختمان باید کلیه بازدیدهای لازم را انجام داده و گزارش مکتوب تهیه و در پرونده نگهداری ساختمان ثبت نماید . مسئول نگهداری ساختمان اختیار دارد در صورت لزوم از خدمات اشخاص حقیقی یا حقوقی متخصص و ذیصلاح برای انجام بازدیدها استفاده نماید. گزارش بازدیدهای انجام شده باید به صورت کتبی بوده و توسط مقام مسئول گواهی شود.

تاسیسات برقی در ساختمان ممکن است به علل زیر در طول مدت زمان ایمنی خود را از دست بدهد:

معمولا تاسیسات برقی یا بخش‌هایی از آن در طی گذشت زمان یا عوامل و شرایط محیطی می‌تواند دچار آسیب و فرسودگی شوند.
یکی از مهمترین اقداماتی که می‌تواند به تاسیسات برقی ساختمان‌ها آسیب برساند، دستکاری تجهیزات توسط افراد فاقد صلاحیت و اطلاعات در این زمینه است.
تغییرات یا جابجایی‌هایی انجام شود که سبب ایجاد تغییراتی در تاسیسات برقی شود.

بازرسی تاسیسات برقی:

عملیات بازرسی تاسیسات برقی در هر دوره شامل بازدید عینی، انجام آزمون‌ها و تهیه گزارش بازرسی می‌باشد.

اولین مرحله در بازرسی از تاسیسات، بازرسی چشمی و عینی است.
در مرحله دوم بازرسی باید آزمون ها و تست ها مطابق با دستورالعمل ها و استانداردها انجام پذیرد. و نتایج حاصل از آن نیز ثبت شوند.
در مرحله نهایی باید کلیه ایرادات شناسایی شده از روش های فوق، نتایج آزمایشها و اقدامات انجام شده برای رفع آن ثبت و نگهداری شود.

بازدید عینی از تاسیسات برقی:

بازدیدهای عینی جهت اطمینان یافتن از سالم بودن تاسیسات انجام می‌شود. و نتایج آن باید به طور دقیق ثبت شود. این بازدیدها باید با دقت کامل و قبل از انجام آزمون‌ها صورت گیرند.

کلیه تاسیسات برقی باید بر اساس الزامات مبحث 22 مورد بازرسی قرار گیرند. از جمله این بازرسی‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

کلیه تابلوها و اجزای داخلی آنها
جعبه‌های تقسیم، پریزها و کلیدهای برق
کلیه هادی‌ها شامل کابل‌ها و سیم‌ها
و سایر موارد دیگر ...

انجام آزمون‌ها و تست‌ها:

انجام آزمون‌ها برای اطمینان از سالم بودن و تشخیص عملکرد تاسیسات برقی انجام می‌شوند. از جمله این آزمون ها می توان به موارد زیر اشاره داشت:

آزمون تداوم هادی حفاظتی و همبندی های اصلی و اضافی
آزمون مقاومت الکتریکی عایق بندی تاسیسات برقی
آزمون مقاومت الکتریکی عایق بندی اعمال شده در کارگاه
آزمون صحت قطب بندی
آزمون اندازه گیری مقاومت الکترود زمین
آزمون کنترل قطع به موقع تغذیه به صورت خودکار
و ...

در انجام آزمون های فوق باید دقت داشت که درآنها موارد زیر رعایت شود:

حداقل 10% از لوازم و تجهیزات قطع و وصل باید باز شده و قطعات برقی و مکانیکی آنها از نظر آسیب سائیدگی و نفوذ مایعات به داخل محفظه، بازدید و نتیجه آن گزارش شود. اگر تعداد موارد ایراد از 3% کل تجاوز نماید باید همه لوازم و تجهیزات قطع و وصل کنترل و نتیجه گزارش شود.
حفاظت در برابر تماس مستقیم باید با توجه به وجود عایق‌بندی، مانع و حفاظت‌های مستقر در خارج از دسترس کنترل شوند. و در صورت وجود اشکال مراتب گزارش شود. لازم است توجه شود که نباید از وسیله حفاظتی جریان باقی مانده به عنوان تنها وسیله حفاظت در برابر تماس مستقیم استفاده شود.
روش حفاظت در برابر تماس غیر مستقیم باید مشخص و ثبت شود. حفاظت از طریق قطع تغذیه به صورت خودکار و همبندی برای هم ولتاژ کردن و وصل هادی حفاظتی به زمین باید دقیقا کنترل شده و هر گونه کاستی گزارش شود.

گزارش بازرسی:

کلیه اطلات حاصل از بازدید عینی، آزمون ها و اقداماتی که برای رفع نواقص احتمالی انجام شده است، باید به صورت گزارش تنظیم شود. و در پرونده نگهداری ساخمان بایگانی شود.

نتیجه نهایی عملیات بازرسی باید به صورت گزارش ثبت و در پرونده نگهداری بایگانی شود.
گزارش نهایی بازرسی تاسیسات برقی باید جهت بازدیدهای بعدی و یا در صورت بروز اشکال و ایراد در دسترس باشد.
کلیه عملیات مربوط به بازرسی های عنوان شده باید توسط افراد حقیقی یا حقوقی ذیصلاح که صلاحیت آنها به تایید مقام مسئول مقررات رسیده باشد، انجام شود.

بازدید اساسی: (بر اساس مبحث 22 مقررات ملی ساختمان)

عملیاتی که طی یک دوره تعمیرات اساسی انجام می‌شود و ممکن است برای آنکه به پیاده کردن موتور از کوپلینگ باشد به صورت زیر است:

مقاومت عایقی یاتاقان ، هر 60 ماه یک بار
اندازه‌گیری صحت عملکرد شافت ، هر 60 ماه یک بار
بازدید و اندازه گیری محل استقرار یاتاقان ، هر 60 ماه یک بار
بازدید ظاهری استاتور ، هر 60 ماه یک بار
بازدید ظاهری روتور و شفت، هر 60 ماه یک بار
تمیز کاری ، خشک کردن (گرم کردن) و جلا دادن، هر 60 ماه یک بار
مقاومت عایقی هر 60 ماه یک بار
شاخص پلاریزاسیون ، هر 60 ماه یک بار
مقاومت اهمی سیم پیچ‌ها، هر 60 ماه یک بار
آزمایش ساعقه، هر 60 ماه یک بار
بالانس بودن روتور، هر 60 ماه یک بار
تلفات هسته روتور و استاتور، هر 60 ماه یک بار
کنترل شکستگی میله‌های روتور، هر 60 ماه یک بار
آزمایش موتور در حالت بی باری و اندازه‌گیری لرزش ، هر60 ماه یک بار

لزوم بازرسی دوره‌ای تاسیسات برقی ساختمان

در پایان توصیه می‌شود حتما برای آشنایی با جزئیات بیشتر در مورد انواع بازرسی‌های تاسیسات برقی و نحوه انجام این بازرسی‌ها به صورت کامل کتاب «راهنمای آموزشی و تصویری بازرسی دوره‌ای تاسیسات برقی» انتشارات نوآور را مطالعه نمایید. همچنین می‌توانید کتاب «شرح تفصیلی بر مبحث بیست و دوم مقررات ملی ساختمان» انتشارات نوآور را نیز مطالعه کنید.

[product id="43280070"] [product id="43282791"]

موفق باشید.
فاطمه صالحی

انتشارات نوآور

ناشر تخصصی کتاب‌های نظام مهندسی